ทุกคนน่าจะได้สังเกตเห็นยอดขายที่แข็งแกร่งของ Dell Computer คนที่ซื้อหุ้น Dell ตั้งแต่ครั้งแรกจะได้รับผลตอบแทนถึง 889 เด้ง
(บทความนี้แสดงให้เห็นว่า แม้จะมีอุปสรรคใหญ่ขนาดไหนและมากมายขนาดไหน ก็ยังคงมีบริษัทที่เติบโต และตลาดหุ้นก็ยังมีหุ้นที่เติบโตฝ่าฟันอุปสรรคเหล่านั้นไปได้เสมอ)
*****
แม้ว่าในระยะสั้นตลาดมักจะผิด แต่น่าแปลกที่ในระยะยาวตลาดมักจะถูก
เหมือนที่ ปีเตอร์ ลินซ์ มองเห็นอนาคตของอเมซอน แต่กลับไม่ให้ความสนใจมากพอ ทำให้เขาไม่ได้ซื้อเอาไว้ ภายในเวลาไม่ถึงปี ตลาดก็แสดงถึงสิ่งที่ถูกต้องให้เห็น
มันสะท้อนให้เห็นว่าในระยะยาวแล้วราคาจะวิ่งเข้าหามูลค่าเสมอ
*****
เมื่อคุณขายหุ้นในช่วงเวลาแห่งความสิ้นหวัง คุณจะขายไปในราคาถูกสุดเสมอ
**********
เวลาตลาดหุ้นตกลงหนักกว่าปกติ บรรดากองทุนต่างๆจะต้องเตรียมเงินเผื่อไว้สำหรับลูกค้าขายหน่วยลงทุนออกมา ซึ่งการเตรียมเงินในยามปกตินั้นมันมีเพียงพออยู่แล้ว แต่หากเป็นกรณีที่ตลาดหุ้นร่วงแรงเป็นพิเศษ บรรดากองทุนจะต้องขายหุ้นออกมาเพื่อเตรียมเงินไว้จ่ายให้กับลูกค้าที่ต้องการขายหน่วยลงทุนที่มีแรงขายมากเป็นพิเศษด้วย
ดังนั้นดัชนีก็จะถูกแรงขายจากกองทุน เสริมเข้าไปอีก นั่นคือหนึ่งในสาเหตุว่าทำไมหุ้นดีๆบางตัว ราคาร่วงแรงในยามที่ดัชนีร่วงมากเป็นพิเศษ
*****
ความรู้และหลักการต่างๆ เกี่ยวกับการลงทุนมีให้ศึกษาอยู่มากมาย ความรู้สามารถเรียนรู้กันทันได้
แต่สิ่งที่จะทำให้เป็นผู้ชนะได้ โดยหลักการแล้วมันคือวินัย วินัยเป็นอะไรที่เลียนแบบกันยาก
เป็นเรื่องที่น่าแปลกอีกอย่าง ในตลาดหุ้นแล้ว คนที่มีวินัยมากพอที่จะเป็นผู้ชนะ ก็มักจะชนะต่อไปเรื่อยๆ ในขณะที่คนที่ขาดวินัยก็มักจะเป็นผู้แพ้ที่แพ้ต่อไปเรื่อยๆเช่นกัน
******
ในตลาดหุ้นการรอให้ทุกอย่างชัดเจนก็มักจะสายเกินไปเสมอ ดังนั้นนักลงทุนที่อยู่ในตลาดหุ้นจึงต้องสามารถที่จะตัดสินใจและมีวิธีการในการตัดสินใจ บนข้อมูลที่ได้มานั้นยังไม่สมบูรณ์
*****
ถ้าคุณคาดการณ์โมเดลธุรกิจในระยะยาวได้แม่นยำ นั่นเท่ากับคุณสามารถคาดการณ์เป้าหมายของกราฟในระยะยาวได้อย่างแน่นอน
*****
การลงทุนด้วยปัจจัยพื้นฐาน ทำให้ซื้อหุ้นตั้งแต่ต้นเทรนด์ ซื้อหุ้นตั้งแต่ยังไม่มีใครสนใจ กราฟก็ยังไม่มีสัญญาณซื้อ หลายครั้งต้องรอนาน แต่ชดเชยด้วยการได้มาในราคาที่ต่ำมาก
เมื่อต้นทุนต่ำก็จะส่งผลต่อ mindset ทำให้สามารถถือหุ้นได้ยาวนานขึ้น เนื่องจาก mdd จะน้อยกว่าการซื้อที่ราคาสูง เมื่อสามารถถือได้ทนกว่า การรันเทรนด์ยาวๆจึงทำได้ดีกว่า จึงสามารถทำกำไรเป็นกอบเป็นกำได้มากกว่า (แต่อาจไม่เร็วกว่า)
แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อมี mdd ที่ต่ำกว่า โอกาศในการขาดทุนมากๆ จึงน้อยกว่าเช่นกัน
******
การดูว่าหุ้นตัวนั้นมีราคาถูกหรือแพง ไม่ใช่ดูเทียบกับราคาในอดีต แต่ต้องเทียบกับมูลค่าของบริษัทที่มีในปัจจุบันและความสามารถที่จะทำกำไรได้ในอนาคต
เช่น
ราคาหุ้นในปัจจุบันที่เคยต่ำกว่าในอดีตอย่างมาก ไม่ได้แปลว่ามันราคาถูก ถ้าฐานะบริษัทแย่ลงมาก และ/หรือ ความสามารถในการทำกำไรในอนาคตตกต่ำ
รวมถึงราคาหุ้นที่สูงอย่างมากในปัจจุบันเมื่อเทียบกับอดีต ไม่ได้แปลว่ามันจะราคาแพงเสมอไป ถ้าฐานะทางการเงินของบริษัทดีขึ้นมาก และ/หรือ ความสามารถในการดำเนินงานในอนาคตมีแนวโน้มที่จะดีขึ้นมากๆ
การประเมินมูลค่า ต้องใช้ร่วมกันทั้งฐานะทางการเงินของบริษัทในปัจจุบันประกอบกับความสามารถในการทำกำไรในอนาคตเข้ามาร่วมกัน ดังนั้นการประเมินมูลค่ามันจึงเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ มันจึงแตกต่างตามมุมมองของนักลงทุนแต่ละคนที่มีต่ออนาคตของบริษัท
ปล. พอร์ตหุ้นของสมาชิกในครอบครัว ที่ไม่เทรด ไม่เก็งกำไร เน้นการซื้อหุ้นเพื่อการลงทุนตั้งแต่ปัจจุบันโดยมุ่งหวังให้เป็นพอร์ตเพื่อการเกษียณในอีกหลายสิบปีข้างหน้า อายุพอร์ตประมาณ 2.5 ปี ปันผลประมาณปีละ 4-5% โดยเพิ่มขึ้นทุกปี
มีการขายหุ้นออกไปบ้าง 2-3 ตัวเพื่อสวิทช์ตัว ที่มีกำไรนอกเหนือจากแสดงอยู่ในรูป
หุ้นที่ทั้งสองพอร์ตมีไม่เหมือนกัน คือตัวที่ซื้อน้อยๆติดพอร์ตเพื่อติดตามราคา
หุ้นบางตัวในพอร์ตที่เห็นว่าราคาขึ้นมาแล้วนั้น ล้วนยังมีราคาต่ำกว่ามูลค่าอยู่มาก (ในมุมมองของเจ้าของพอร์ต) ถึงได้ยังถืออยู่ในพอร์ตต่อ
การลงทุนโดยไม่เทรด ผลตอบแทนไม่ได้แย่เลย แต่สิ่งที่ได้คือ มีเวลาในการคิดอย่างสุขุมมากขึ้น มีเวลาในการใช้ชีวิตมากขึ้น คนไม่น้อยเข้าใจผิดคิดว่าการสร้างพอร์ตให้โตอย่างรวดเร็วนั้นจะต้องอาศัยการเทรดแต่เพียงอย่างเดียว
******
มีอยู่ปีนึงที่ไปประชุมผู้ถือหุ้น จำได้ว่าคุณอนุพงษ์ ตอบคำถามนักลงทุนว่า การทำคอนโด (High rise building) มีความเสี่ยงหลายด้าน เราควรจะกระจายความเสี่ยง เราจึงต้องการ partner ร่วมลงทุน ซึ่ง partner ของเราก็เป็นบริษัทอสังหาเจ้าใหญ่ในญี่ปุ่น
เรามาคิดดูมันจริงมาก
- การสร้างคอนโดจะต้องลงเงินทั้งก้อน เช่นถ้าโครงการ 2 พันล้าน ก็ต้องใส่เงินทั้ง 2 พันล้าน สร้างเสร็จแล้วถึงจะโอนได้ ต่างจากแนวราบ ที่สามารถทยอยสร้างเป็นเฟสและทยอยขาย ทยอยโอนได้ ความเสี่ยงจึงต่ำกว่า
- มีตัวอย่างที่เราเห็นจากพฤกษา ซื้อที่ดินมา 2-3 แปลงแล้วไม่สามารถขึ้นคอนโดได้ ต้องพับโครงการประกาศขายที่ดิน
- มีตัวอย่างจากศุภาลัย ที่ขนาดผ่าน EIA แล้ว ยังมีการโดนร้องเรียนระงับ EIA ชั่วคราวย้อนหลัง (อันนี้คือ งง มาก)
- ยังดีที่ว่า ทั้งพฤกษาและศุภาลัยเป็นบริษัทใหญ่มีโครงการจำนวนมาก และฐานะการเงินแข็งแกร่ง ก็นับว่าเป็นการกระจายความเสี่ยงในตัวเองอย่างนึง
- ยังมีตัวอย่างที่หนักหนา เช่น ‘แอชตัน อโศก’ ถูกฟ้อง เพิกถอนใบอนุญาตก่อสร้าง กับแนวทาง ‘อนันดา-กทม.’ ยื่นอุทธรณ์สู้ต่อ https://www.brandbuffet.in.th/2021/08/ashton-asoke-will-appeal-to-the-supreme-administrative-court/
ถ้าเป็นบริษัทเล็กๆทำซัก 3-4 โครงการโดนไป หนึ่งโครงการแบบนี้อาจถึงขั้นล้มละลายได้
นี่คืออีกเหตุผลหนึ่งที่ไม่ควรลงทุนในบริษัทที่เล็กจนเกินไป เพราะเวลาโดนอะไรมากระทบบางครั้งอาจล้มหายตายจากได้ง่ายๆ
********
คนที่ซื้อบ้านเพื่ออยู่อาศัย ส่วนมากจะคิดมารอบคอบ ทั้งการเงินและทำเล รวมถึงสิ่งแวดล้อม นั่นทำให้ส่วนมากเมื่อเวลาขาย มักจะได้กำไร และที่แน่ๆคือโอกาสหมดตัวจากการลงทุนในบ้านนั้นไม่มีเลย
ที่สำคัญ การซื้อบ้านมักจะวางเงินดาวน์ 10-20% ที่เหลือสามารถกู้ธนาคารได้ (กรมที่ดินประกาศราคาประเมินที่ดินขึ้นเกือบ 9% สำหรับสามปี) สมมติ ราคาบ้านขึ้นปีละ 3%
สมมติ บ้านราคา 5 ลบ วางดาวน์ 20% (สมมติราคาบ้านขึ้นปีละ 3%) สามปี บ้านราคา 5.45 ลบ แต่เงินลงทุน วางดาวน์ 20% คือ 1 ลบ สามปีผ่อนไปอีกประมาณ 1 ลบ
กำไร 4.5 แสน จากราคาบ้านที่ขี้น บนต้นทุน 1 ลบ (ดาวน์) + 1 ลบ (ผ่อนสามปี)
คิดเป็นผลตอบแทนคร่าวๆ 22.5% ต่อสามปี หากคำนวณละเอียดจะได้มากกว่าเพราะล้านที่ผ่อนนั้นทยอยจ่าย (ทยอยรับรู้เป็นต้นทุน)
ดังนั้นการซื้อบ้านเพื่ออยู่เอง บนทำเลที่ดี และผ่อนไหว มักจะมีกำไร จะมากจะน้อยขึ้นอยู่กับความพิถีพิถันในการเลือก หมายถึงบ้านแนวราบโดยวัตถุประสงค์เพื่อการอยู่อาศัยจริงๆเท่านั้นนะครับ (ส่วนคอนโดจะมีความหวือหวากว่า)
อีกอย่างคือ ดอกเบี้ยจากการซื้ออสังหาเพื่ออยู่อาศัย ลดหย่อนภาษีได้ (ถ้าจำไม่ผิด ไม่เกินปีละหนึ่งแสน)
รวมถึงบ้านยังเป็นทรัพย์สินที่ดีที่สุดในการป้องกันเงินเฟ้อ ยิ่งเงินเฟ้อมากขึ้นราคาบ้านและที่ดินก็มักจะยิ่งขยับสูงขึ้นตาม
*****
หุ้นที่พีอีสูงลิ่ว จะต้องการกำไรที่เติบโตอย่างเหลือเชื่อเพื่อมาสนับสนุนราคาหุ้น
*********นลท ที่ตกใจง่ายเกินไปจะออกจากตลาดหุ้นในขณะที่ตลาดเต็มไปด้วยข่าวร้าย ไม่ว่าเขาจะฉลาดแค่ไหนก็ตาม
******
อาคารตามหลัก บช แล้วมักถูกตัดค่าเสื่อมเป็นเวลา 30 ปี แต่โครงสร้างของอาคารจริง ตามการใช้งานจริง มักจะสามารถใช้งานได้มากกว่า 50 ปี ดังนั้นเมื่อครบ 30 ปี ของการตัดค่าเสื่อม กำไรก็จะเพิ่มขึ้นอย่างมาก เนื่องจากไม่มีค่าใช้จ่ายเรื่องค่าเสื่อม
หากจะต้องมีการปรับปรุงอาคาร แล้วตัดเป็นค่าเสื่อม โดยมากค่าเสื่อมของการปรับปรุงอาคาร มักจะน้อยกว่าค่าเสื่อมจากการสร้างอาคารค่อนข้างมาก พูดง่ายๆก็คือ ค่าใช้จ่ายด้านค่าเสื่อมจะลดลงค่อนข้างมากแม้จะมีการรีโนเวทก็ตาม ส่งผลให้มีโอกาสที่ NET profit margin จะเพิ่มมากขึ้น
ธุรกิจที่ต้องใช้อาคารเป็นทรัพย์สิน เช่นโรงแรม โรงพยาบาล (การรีโนเวทโรงแรม อาจมีค่าใช้จ่ายสูงกว่าการรีโนเวทโรงพยาบาล) เมื่อเปิดมานานพอ จนค่าเสื่อมอาคารถูกตัดจนหมด โดยเฉพาะอาคารที่ค่าใช้จ่ายในการรีโนเวทไม่สูงมากนัก มีความน่าสนใจว่า ผลกำไรจะแข็งแกร่งขึ้นมากได้
**********
ความอดทนที่จะไม่ทำตามใจ เป็นหนึ่งในหลักการที่สำคัญของนักลงทุน
*****
ตัวอย่างการเปรียบเทียบบริษัทกับผลงานของตัวเองในอดีต
BAFS
3 มค 2018 ณ ราคา 44 บ.
P/B 4.5 เท่า , ROE 15.8% , IBD/E 0.52
13 มค 2023 ณ ราคา 33.25 บ.
P/B 4.65 เท่า , ROE -9.73% , IBD/E 3.31
ปัจจุบัน
ราคาแพงกว่าดูจาก P/B (ถูกแพงไม่ใช่ดูจากราคา)
ความสามารถในการทำกำไรต่ำกว่าจาก ROE
งบการเงินอ่อนแอกว่าจาก IBD/E
*****
อย่าฝากชีวิตไว้กับเงินเดือน แม้จะต้องใช้เงินเดือนเพื่อสร้างหลักประกันในอนาคตก็ตาม
หลักประกันในอนาคตต้องสร้างด้วยตนเองจากความคิดของตนเอง เช่น คิดที่จะมีรายได้ปันผล คิดที่จะมีรายได้จากค่าเช่า
คิดแล้วลงมือทำ
******
อย่าพยายามออกนอกหลักการลงทุนของตนเอง เพราะโอกาสผิดพลาดจะมีมากกว่า และถ้าหากไม่จำเป็นก็อย่าแก้ไขหลักการ ยกเว้นบางครั้งที่ราคาหุ้นถูกมากๆ แต่ต้องระลึกไว้เสมอ ว่าการออกนอกหลักการ โอกาสพลาดจะเพิ่มขึ้นสูงมาก
*****
พยายามคิดอยู่เสมอ ว่าตนเองไม่ใช่คนที่กล้าหาญ ที่พร้อมจะรับความทุกความเสี่ยงเพื่อไล่ล่ากำไร แต่ควรคิดอยู่เสมอว่า ข้างหน้านั้นมีความเสี่ยงอะไรอยู่บ้าง และการป้องกันความเสี่ยงเป็นสิ่งสำคัญ
*****
อย่างน้อยมีหนึ่งสิ่งที่เรารู้อย่างแน่ชัด นั่นคือ ไม่ว่าจะตลาดหมีหรือตลาดกระทิง มันจะไม่คงอยู่ตลอดไปอย่างแน่นอน
*********
เมื่อนักลงทุนมีแนวคิดในการลงทุนที่ยอมรับความเสี่ยงมากขึ้นเพื่อผลตอบแทนที่สูงขึ้น ความจริงอย่างหนึ่งก็คือ เมื่อได้ผลตอบแทนสูงขึ้นในบางครั้งที่ลงทุนในหุ้นบางตัว ด้วยแนวคิดนั้นจะทำให้มีหุ้นตัวอื่นที่ fail เข้ามาในพอร์ตหุ้นด้วยเช่นกัน และมันจะเข้ามาหักล้าง กับการลงทุนที่ได้ผลตอบแทนสูง
แนวคิดที่เปิดกว้างเพื่อรับผลตอบแทนที่สูง แนวคิดนั้นย่อมจะเปิดรับความเสี่ยงที่สูงติดเข้ามาด้วยเสมอ
ถ้าสังเกต ในระยะยาวแล้วแนวทางลงทุนที่ได้ผลตอบแทนสูง(ในระยะสั้น) เมื่อลงทุนเป็นเวลานานเพียงพอ กลับได้ผลตอบแทนค่าเฉลี่ยไม่มากไปกว่านักลงทุนระดับโลก ที่มีผลตอบแทนเฉลี่ยประมาณ 20 กว่าเปอร์เซ็นต์เท่านั้น
นั่นหมายถึงว่าไม่ว่าคุณจะพยายามมากแค่ไหนก็ตาม สุดท้ายแล้วในระยะยาว ก็จะโดนดึงกลับลงมา ต่ำกว่าผลตอบแทนของนักลงทุนระดับโลกเสมอ
ยกเว้นแต่เพียงว่า คุณจะใช้วิธีที่ไม่แฟร์ เช่นใช้อินไซด์ หรือใช้การคอนเนอร์หุ้น หรือใช้ชื่อเสียงเพื่อให้คนหมู่มากแห่ตาม หรือแม้กระทั่งการใช้ connection ตีซี้กับ ผบห ซึ่งวิธีการเหล่านั้น เจ้าตัวย่อมรู้อยู่แก่ใจ ผลตอบแทนที่ได้มาเกิน มันไม่โอเค
******
หลายครั้งเจอคำถาม ว่าเมื่อไรจะขายหุ้น xxxx
คำตอบ คือ ไม่รู้จริงๆ เมื่อไรที่มีสัญญาณขายก็เมื่อนั้น ระหว่างนั้นทำได้แค่ติดตามตัวธุรกิจ และถ้าธุรกิจยังดีอยู่ ก็ยังไม่มีเหตุให้ขาย ซึ่งเราก็ไม่รู้ว่าเมื่อไหร่ธุรกิจจะแย่แบบพื้นฐานเปลี่ยนไปจริงๆ ทำให้เราไม่สามารถรู้ล่วงหน้าได้ว่า จะขายหุ้นเมื่อไหร่
